Ünsüz Yumuşaması

  • Ünsüz Yumuşaması Nedir?

    Türkçe dilinde sert ünsüzle (p, ç, t, k) biten bir sözcüğe ünlü ile (a, e, ı, i, u, ü, o, ö) başlayan bir ek geldiğinde, sözcüğün sonundaki sert ünsüz yumuşayarak b, c, d, g, ğ ünsüzlerine dönüşür.

    Bu şekilde sert ünsüzlerin yumuşaması olayına ünsüz yumuşaması denir.

    Yumuşama olayında sert ünsüzle biten kelimeye ünlüyle başlayan bir ek geldiğinde;

    » p ünsüzü yumuşayarak b ünsüzüne dönüşür.

    » ç ünsüzü yumuşayarak c ünsüzüne dönüşür.

    » t ünsüzü yumuşayarak d ünsüzüne dönüşür.

    » k ünsüzü yumuşayarak g ya da ğ ünsüzüne dönüşür.

    Bunlara Dikkat Edin:

    » Bazı tek heceli kelimelerde yumuşama olmaz. (Örnekleri aşağıda verilmiştir.)

    » Bazı yabancı kelimelerde yumuşama görülmez. (Örnekleri aşağıda verilmiştir.)

    » Bazı Türkçe veya Türkçeleşmiş kelimeler de yumuşamadan etkilenmez. (Örnekleri aşağıda verilmiştir.)

    » Özel isimlere gelen eklerde yazarken yumuşama yapılmaz. Fakat okurken yumuşamış gibi okunur. (Yazılış: Irak’a Okunuş: Irağa, Yazılış: Burak’a Okunuş: Burağa)

    Aşağıda ünsüz yumuşamasına 30 adet örnek verilmiştir.

    Ünsüz Yumuşamasına Örnekler 

    ➥ Ağaç –a → ağaca

    ➥ Bacak –ı → bacağı

    ➥ Bayrak –ı → bayrağı

    ➥ Bilek –i → bileği

    ➥ Borç –unuz → borcunuz

    ➥ Çocuk –u → çocuğu

    ➥ Ekmek –e → ekmeğe

    ➥ Geçit –e → geçide

    ➥ Hesap –ı → hesabı

    ➥ İlaç –ım → ilacım

    ➥ İnanç –ınız → inancınız

    ➥ İnat –ı → inadı

    ➥ Kağıt –ı → kağıdı

    ➥ Kanat –ı → kanadı

    ➥ Kasap –ım → kasabım

    ➥ Kızamık –a → kızamığa

    ➥ Kilit –i → kilidi

    ➥ Kuraklık –ı → kuraklığı

    ➥ Mezhep –i → mezhebi

    ➥ Pabuç –um → pabucum

    ➥ Piliç –i → pilici

    ➥ Senet –imiz → senedimiz

    ➥ Şurup –u → şurubu

    ➥ Tarak –a → tarağa

    ➥ Toprak –ın → toprağın

    ➥ Tüfek –i → tüfeği

    ➥ Umut –u → umudu

    ➥ Yanak –a → yanağa

    ➥ Yaprak –ı → yaprağı

    ➥ Yoğurt –u → yoğurdu

    Aşağıdaki örnekler ünlü yumuşamasındaki istisnalara örneklerdir.

    Ünsüz Yumuşamasından Etkilenmeyen Tek Heceli Sözcükler

    ➥ aç → aça

    ➥ tok → toku

    ➥ set → sete

    ➥ geç → geçer

    ➥ at → atım

    ➥ it → iti

    ➥ küp → küpü

    ➥ bit → biterek

    ➥ ot → ota

    ➥ sat → satış

    ➥ kat → katarım

    ➥ yat → yatarsın

    ➥ bak → bakınız

    ➥ saç → saçım

    Ünsüz Yumuşamasından Etkilenen Tek Heceli Sözcükler

    ➥ cenk → cengi

    ➥ gök → göğe

    ➥ mert → merdin

    ➥ kurt → kurdun

    ➥ çok → çoğu

    ➥ yok → yoğun

    ➥ git → gidelim

    ➥ renk → renge

    ➥ denk → dengi

    ➥ kap → kabı

    Ünsüz Yumuşamasından Etkilenmeyen Yabancı Kökenli Sözcükler

    ➥ millet → milleti

    ➥ ziraat → ziraate

    ➥ sanat → sanatı

    ➥ tebligat → tebligatın

    ➥ devlet → devletin

    ➥ şöhret → şöhrete

    ➥ bilet → biletin

    ➥ hasret → hasretim

    ➥ kanaat → kanaati

    ➥ hakaret → hakareti

    ➥ saat → saatin

    ➥ halkı → halkım

    ➥ hukuk → hukuka

    ➥ hakikat → hakikaten

    ➥ fazilet → fazileti

    ➥ hükümet → hükümetin

    Ünsüz Yumuşamasından Etkilenmeyen Türkçe Sözcükler

    ➥ yarat → yaratan

    ➥ yanıt → yanıtım

    ➥ arat → aratalım

    ➥ anıt → anıtı

    ➥ gölet → gölete

    ➥ kanıt → kanıtı

    ➥ gözet → gözetim

    ➥ akaryakıt → akaryakıta

    ➥ dinlet → dinleti

    ➥ kuşat → kuşatalım

    ➥ beklet → bekleterek

    ➥ diret → diretince

Kaynaklar