Günlük konuşmalarımızda birçok dinî ifade ve kavram kullanırız. Bunlardan bazıları,“Allah, peygamber, eûzü besmele, selam, hamd ve şükür, tekbir ve salavat, sevap, günah, helal, haram, estağfirullah ve sübhanallah”tır.
Allah (c.c.), kâinatın ve bütün varlıkların yaratıcısı, koruyucusu olan yüce ve tek varlıktır. Günlük hayatta Allah’a olan sevgimizi onu sık sık anarak gösteririz. Ona ibadet ederve onun adını günlük hayatta çeşitli durumlarda, “Allah’tan umut kesilmez.” “Allah sabırlı kulunu sever.” “Allah’ını seversen” “Allah korusun.” “Allah bilir.”, “Allah razı olsun.” gibi cümlelerde ifade ederiz.
- Peygamber, Allah’ın buyruklarını insanlara ulaştırmak ve açıklamak için insanların arasından Allah tarafından seçilip görevlendirilen kişidir. Peygamberler insanlara Allah’ın varlığı ve birliği hakkında bilgiler verir. Allah’ın istek ve öğütlerini açıklar. İbadet ve ahlak ilkelerini öğretir. Kendileri de bu ilkelere uygun davranarak insanlara örnek olur.
- Besmele: Bismillahirrahmânirrahîm
- Anlamı : Rahman ve Rahim olan Allah’ın adıyla
- Eûzü Besmele: “Eûzü billâhi mine’ş-şeytâni’r-racîm, Bismillahirrahmânirrahîm”
- Anlamı “Kovulmuş şeytanın kötülüğünden Allah’a sığınırım.”, “Rahman ve Rahim olan Allah’ın adıyla” anlamına gelir.
- Selamlaşma: Sözlükte; esenlik, barış, sağlık gibi anlamlara gelen selam, karşımızdaki insana duyduğumuz güzel duygu, saygı ve dileklerimizin bir ifadesidir. İnsanlar arasındaki sevgi ve dostluk bağlarının güçlenmesinde selamlaşmanın önemli bir yeri vardır.
- Hamd ve Şükür: Allah’ın verdiği bütün nimetler için ona na karşı hamd ve teşekkürümüzü “Allah’a şükürler olsun, çok şükür, hamdolsun, elhamdülillah” gibi sözlerle dile getiririz.
- Hamd: Bütün övgü çeşitlerini içeren, sevgi ve saygıyla Allah’a yapılan şükür. Nimetlerin, güzelliklerin kaynağı ve sahibi olan Allah’ı , övgü ve yüceltme sözleriyle anma, emirlerini yerine getirip yasaklarından kaçınma.
- Şükür: Allah’ın vermiş olduğu sayısız nimetlerin, onun sonsuz iyilik ve bağışının sonucu olduğunu fark ederek kişinin kalbinin teşekkür duygusuyla dolması ve bunu diliyle ifade etmesi.
- Tekbir : Dinî terim olarak Allah’ın büyüklüğünü, yüceliğini anmak için söylenen ve “Allah en büyüktür.” anlamına gelen “Allahu Ekber” ifadesidir. Namaz, hac, kurban gibi ibadetlerde; gündelik hayatta çeşitli vesilelerle Allah’ın gücünün ve yaratılıştaki mükemmelliğin görüldüğü her yerde tekbir getirilir.
- Ezan’ın içinde de tekbir sözleri vardır;
- Bayram namazından sonra okunan hutbeye de tekbirlerle başlanır.
- Kurban kesilirken de besmeleden sonra tekbir getirilir.
- Salavat: Dinî terim olarak Hz. Peygamber’i (s.a.v.) anmak ve onun Allah katındaki derecesinin daha da yüceltilmesi için yapılan dua cümlesidir.
- Hz. Peygamber’in adı anıldığında ona salavat getirilir. Peygamberimize (s.a.v.) salavat getirme; ona olan bağlılığı belirtme, ona karşı sevgi ve hürmeti arz etme anlamına gelir.
Salavat : (1)Sallallahu aleyhi vesellem.
(2)Allâhümme salli alâ Muhammedin ve alâ âli Muhammed.
(3)Allahumme Salli Ala Seyyidina Muhammedin Ve Ala Ali Seyyidina Muhammed.
(4)Âllâhümme salli alâ Muhammed.
- Sevap: İyi bir davranışın karşılığı olarak Allah tarafından verileceğine inanılan ödüldür.
- Kimsesizlere yardım etmek,
- Başarılı olmak için çalışmak,
- Otobüslerde yaşlı insanlara yer vermek,
- Çevreyi korumak,
- Dürüst davranmak,
- Güzel söz söylemek
- Günah: İslam dininin yasakladığı iş ve davranışları yapmaktır.
- Anne babaya kötü davranmak,
- Yalan söylemek,
- Bir insanın yüzüne söylenemeyecek şeyleri arkasından söylemek,
- Komşuları rahatsız etmek,
- Başkasına ait olan bir şeyi izinsiz almak
- İnsanları aldatmak
- Haram: Dinen sorumluluk çağına ulaşmış olan kişilere Allah’ın yapılmasını kesin olarak yasakladığı söz ve davranışlardır.
- Yalan söylemek,
- İftira etmek,
- Hırsızlık yapmak,
- Anne ve babaya karşı gelmek,
- Canlılara eziyet etmek,
- Haksız kazanç sağlamak gibi davranışlar
- Helal: Dinî bakımdan kullanılmasına, yapılmasına, söylenmesine, yenilip içilmesine izin verilen şeylerdir. Dilimizde helal kavramı ile ilgili birçok ifade ve deyim vardır. “Helal lokma”, “Helal süt emmiş.” ve “Allah helalinden kazanç nasip etsin.” bunlardan birkaçıdır.
- Geçimini sağlamak için çalışmak,
- Sağlıklı beslenmek
- Estağfirullah: “Yüce Allah’tan kusur ve hatalarımın bağışlanmasını dilerim.” anlamına gelen bir dua sözüdür. İnsan, zaman zaman bilerek veya bilmeyerek hata yapabilir ve günah işleyebilir. İnsan bir hata yaptığında ve günah işlediğinde bundan pişmanlık duyarak Allah’tan bağışlanma dilemelidir. Bu durumda samimi bir şekilde “estağfirullah”, diyerek Allah’tan affını istemelidir. Buna “tövbe” denir.
- Sübhanallah: Bu söz “Allah’ım! Seni her türlü eksiklikten uzak tutarım.” anlamına gelen bir yüceltme sözüdür. Bu sözü söyleyerek Allah’ın yüceliğini hatırlarız. Onun, her türlü noksanlıklardan, kusur ve hatadan uzak olduğunu kalp ile tasdik eder, dil ile ifade etmiş oluruz.